Vredespark Almelo

–

Jo Vreeling

Johanna Maria Vreeling is geboren op 4 augustus 1932 als dochter van Jan Vreeling en Riek Vreeling - Ambergen.

Zij wordt door iedereen Jopie genoemd.
Ze is de oudste van vijf kinderen. Zij heeft twee jongere zusjes en twee jongere broertjes. Zij groeit op op het Sluitersveld.

Zij is 7 als de oorlog begint...... Dit is haar verhaal...

Jopie in 1940

De Meidagen van 1940
Duitse soldaten trekken te paard door de Ootmarsumsestraat.
De hond van de slager daar begint te blaffen. De Duitsers dreigen hem dood te schieten als de slager hem niet in bedwang houdt.

Veel vrouwen in de Tukkertstraat staan buiten op straat te huilen, Ik begrijp niet waarom.
Zij maken zich vast ongerust over hun zonen en mannen die in het leger zitten.
7 Almelose militairen sneuvelen in de meidagen van 1940.
De zoon van onze schillenboer is ook dood.

Abraham Steenhagen sneuvelt op 13 mei 1940 op de Grebbeberg.

Toen Nederland zich overgaf aan Duitsland, moesten alle soldaten zich melden voor krijgsgevangenschap. Een onzekere tijd begon....

Arbeitseinsatz
Ons pap moet zich melden voor de tewerkstelling in Duitsland.

Omdat hij zo'n slechte rug heeft en omdat mijn zusje ziek is, weet hij een baantje te bemachtigen via een bevriende politieagent.
Gelukkig hoeft hij dus niet weg......

Ons Pap

Hij wordt hulp-agent en moet 's nachts Duitse voertuigen bewaken in de fabriek van Hedeman.
Eigenlijk heeft hij een gruwelijke hekel aan de Nazi's en hun helpers, maar het baantje voorkomt dat hij weg moet.
Ik mag soms mee en mag dan achter het stuur zitten van de meest prachtige auto's.
Later als ik groot ben wil ik ook zon auto.

Als de Duitsers razzia's houden om mannen op te pakken voor de tewerkstelling in Duitsland, verbergt Jan Vreeling de mannen uit de buurt in de loods die hij moet bewaken. Veilig in het hol van de leeuw.

En ik mocht eten en drinken, met mijn karretje, gemaakt door ons pap, brengen als de buurmannen daar zaten.....
Een dankbare taak....

Geleende spullen
Ons pap heeft via zijn baan toegang tot Duitse voorraden. Niet dat hij zich hiervan mag bedienen, nee, ze zijn voor de Duitsers. Toch hebben wij een aantal zaken die schaars zijn. Ons pap heeft ze "geleend" van de nare vorige eigenaren.

Ik verkoop samen met mijn neefje Jopie, closetpapier en elastiek gemaakt van rubberbanden.
Mijn neefje het toiletpapier en ik het elastiek.
We hebben de boel aan stokken geregen en lopen zo over straat.

De bakker wil wel het toiletpapier van mijn neefje kopen/ruilen voor brood.
Mijn elastiek hoeft hij niet...
Nou dat gaat mooi niet door... Ik wil ook brood en zeur net zo lang tot de bakker ook het elastiek wil...
IK HEB MIJN BROOD.... (en de volgende keer ga IK met het toiletpapier lopen....)

De fiets van de vader van mijn vriendinnetje
Haar vaders fiets is gestolen!
In de buurt hebben de Landwachters een huis gevorderd. Nare mannen die de Duitsers helpen.
Voor dit huis ziet hij ZIJN fiets staan.
Hij steelt hem, met gevaar voor eigen leven, gewoon weer terug... het is ZIJN fiets!

de vader van mijn vriendinnetje

De verloofde van tante Dien
Tante Dien is verloofd met Johannes Maathuis.
Johannes, door iedereen Broer genoemd, kon zich niet onttrekken aan de tewerkstelling.
Hij moest van de Duitsers werken op het treinstation van Lingen
Maandag 21 februari wordt Lingen gebombardeerd.

....een paar dagen later overlijd Broer aan zijn verwondingen in het Ziekenhuis van Lingen.

Broer Maathuis

Maandag 21 februari 1944 begint de Achtste US Airforce met de zogenaamde "Big Week".

336 B17 bommenwerpers worden naar Noord Duitsland gestuurd.
Een van de doelen is Lingen.
16 bommenwerpers en 5 begeleidingsjagers komen niet meer terug.
In Lingen worden 42 mensen gedood.

Broer wordt begraven op het Rooms-katholieke kerkhof in Almelo. Later wordt hij overgebracht naar het Nationaal Ereveld Loenen.

Graf van Broer op ereveld Loenen

April 1945

Jopie in 1945

Hoe de eerste Bevrijdingsdag in Almelo voor Jopie Vreeling begon met een gruwelijke vondst....

De zusters van het Diaconessenhuis sprongen op de tanks om de bevrijding te vieren. Bij het kanaal bracht iemand borrels naar de soldaten. De nu 89-jarige Jo Jannink - Vreeling zag het met eigen ogen. Maar de dood, die zag ze ook. Letterlijk.

De oorlog, die zit nog in haar hoofd. De jonge Jopie Vreeling woonde op het Sluitersveld, Aan de Sint Josephstraat, en ze weet het allemaal nog.
Hoe de oorlog over Almelo trok en hoe op 5 april 1945, de bevrijding de grote zucht van verlichting bracht, waar iedereen zo naar uit zag.
Maar eerst waren er de gevechten in de stad.

Canadese bevrijders met hun tank op de hoek van de Bornerbroeksestraat, voor wat nu het Onderdelenhuis is. De foto is door Peter Leeuwen met heel veel werk digitaal van kleur voorzien. © H. Moelard

De Riet
Het was woensdag 4 april toen de Canadese tanks en de manschappen vanuit Borne richting Almelo trokken. Het was droog en een graad of 8, vergelijkbaar met het weer van begin deze week. De eerste tanks kwamen bij station De Riet Almelo binnen. De Duitsers hadden enkele bruggen opgeblazen, maar de spoorlijn was nog heel.

Hier kwamen de Canadezen al eerste binnen. Over de rails bij station De Riet. © Stadmuseum Almelo

Melk halen
De toen 12-jarige Jopie kreeg daar niet veel van mee.
Ze was de oudste van vijf kinderen en deed vaak klusjes voor haar moeder.
Dat de bevrijding van Almelo plaatsvond, zag ze pas op die 5de april, een donderdag.
Ik had een ziek zusje en voor haar werd ik op pad gestuurd om melk te halen.
Ik liep vanaf de Sint Josephstraat waar we woonden richting de Vriezebrug.

Daar zag ik tanks staan.

Een van de tanks stond, waar die dansschool is.
Ik was nieuwsgierig en liep ernaar toe.
Ik klom er op en opende een luik om te zien wat erin zat.

de tank bij de Vriezebrug een paar dagen na de bevrijding

Toen zag ik ze.
Twee lijken van verbrande soldaten, vreselijk. Ik schrok er enorm van.

Van een vriendinnetje dat ook op pad was, hoorde ik dat ze die ochtend struikelde over een dode Duitse soldaat. Onbeschrijfelijk. En dat aan het einde van de oorlog. Waarom was dat nou nodig.”

De melk, zou ze die dag niet krijgen. Het duurde nog zeker enkele weken voor de situatie weer wat was genormaliseerd.

Slagveld
Jopie was die donderdagmorgen getuige van het slagveld dat zich rond de Vriezebrug had afgespeeld.

De Duitsers hadden zich aan de overkant van het kanaal verschanst.
Onder de brug was springstof geplaatst.

De Canadese tanks hadden woensdag de zuidkant van Almelo en het centrum bevrijd en waren in de middag op weg naar het noorden.
De Vriezebrug was nog intact maar de Duitsers boden vanaf de overkant hevig weerstand.
Twee Canadese tanks proberen de blokkade te doorbreken en reden in flinke vaart richting brug.

Granaat
Toen de eerste tank erop reed, bliezen de Duitsers de brug op, wat maar deels lukte.
De tank raakte en rupsband kwijt en kon niet verder.
De tweede knalde er achterop.
Een Duitse SS’er vuurde vanaf het balkon van schoenwinkel Ten Dam een antitankgranaat af naar de tweede tank die door de voltreffer gelijk in brand vloog.

Twee van de vier bemanningsleden konden er op tijd uit komen, maar voor Frank A. Williams (35) en Milton R. Lewis (26) was het te laat.

Ze verbrandden levend.
Dat waren de twee Canadezen waarvan Jopie de stoffelijke resten in de tank aantrof.

Matrassen
Ze had die nacht met haar familie op matrassen op de grond geslapen. Voor de veiligheid.

Gelukkig ging het allemaal goed. Die ochtend liep ze door de stad en zag met eigen ogen, hoe bevrijding er van nabij uit ziet.
„Ik zie nog hoe de tanks over de brug reden.

De soldaten liepen met hun geweer in de aanslag naar het Diaconessenhuis (nu Buurstede, red.). De zusters kwamen naar buiten en klommen juichend op de tanks. Dit terwijl er nog volop gevochten werd.
Bij de brug kwam iemand met een dienblad met borrels naar de soldaten toe gelopen. Iedereen was blij.”

Witbrood
De jonge Jopie Vreeling zag vrolijke, maar ook dramatisch beelden aan zich voorbij trekken.
Beelden en ervaringen die ze haar leven lang niet meer zou vergeten.
„In de dagen na de bevrijding gebeurde er nog van alles. Ik kreeg van een soldaat een half witbrood. Dat was het lekkerste brood dat ik ooit heb gegeten.

Maar ik weet ook nog dat ze de Nederlandse meisjes die iets met Duitsers hadden gehad, in het openbaar kaal schoren.
Het werd door een bekende kapper uit Almelo uitgevoerd op het balkon en voor de deur bij de villa van Hedeman aan de Ootmarsumsestraat.

Veel mensen waren daar getuige van. Ik ook, maar ik kon het niet aanzien. Het was zo vernederend. Waarom moest dat nou zo?”

De rest van mijn leven zal ik NOOIT naar DEZE kapper gaan.

Toch feest
De oorlog was een vreselijke tijd. Het gezin Vreeling kwam er gelukkig redelijk ongeschonden door. Jo Jannink - Vreeling zegt te hopen dat niemand zoiets ooit nog opnieuw mee moet maken.

De dag dat Almelo werd bevrijd, begon voor haar met een gruwelijke vondst. Maar de oorlog, die was voorbij. Almelo was weer vrij. De mensen gingen naar buiten en de wederopbouw kon beginnen.

5 Mei kan opnieuw, ter herdenking, de vlag uit.

Klik naar boven of naar startpagina

In Memoriam

Op 25 november 2022 is ons Jootje, op 90 jarige leeftijd overleden.

Welterusten

Kop in 't kussen

Gat in'arm

Slöp lekker warm

Kont in 't stroo

Sloap ie zo

Goodnight, Sleep tight en don't let the bedbugs bite..

Jo en Jan ( 📖) zijn weer samen...

Klik naar boven of naar startpagina

Bron:
J. Jannink - Vreeling,
Hans Brok 04-04-20, 10:50 Tubantia.nl,
Collectie Canadese Militaria & Almelo 1940 - 1945,
www.vrijalmelo.nl,
oorlogsgravenstichting.nl/nationaal-ereveld-loenen,
Coen Cornelissen - Storm uit het Noorden. Schaduw van de Adelaar en Almelo-Frontstad

Jo Vreeling

Externe inhoud

Cookie-instellingen